ТАТАР УРТА ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕНЕҢ 5 НЧЕ СЫЙНЫФЫ ӨЧЕН ТАТАР ТЕЛЕННӘН ЭШ ПРОГРАММАСЫ

Программа түбәндәге дәүләт документларына нигезләнеп язылды:

1.“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

2.“2004-2013 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2004 ел, 11 октябрь).

3.Россия Федерациясенең 309-Ф3 номерлы Законы (2007 ел, 1 декабрь).

4.Татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты. - ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы, Казан, 2008.

5.Татар теленнән гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәпләре өчен ана теленнән программа, (5-9 нчы сыйныфлар), Г.Р. Галиуллина, М.М. Шәкүрова, Казан, 2013.

6.Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән программа (5-11 нче сыйныфлар). – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2010.

7.ТР Мәгариф һәм фән министрлыгының “Федераль дәүләт белем стандартлары нигезендә мәктәпләрдә татар телен һәм әдәбиятын укыту турында” 12138/13 номерлы (7.09.2013) хаты.

8.Районның татар теле һәм әдәбияты укытучыларының методик берләшмә утырышының 1 нче номерлы беркетмәсе 19.08.2014

Китерелгән эш прграммалары Татар телендә гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәпләре өчен ана теленнән программа га (Төзүче-авторлары: Г.Р. Галиуллина, М.М. Шәкүрова– Казан:, 2013.) нигезләнеп төзелде , әмма сәгатьләр бүленеше булмаганлыктан Районның татар теле һәм әдәбияты укытучыларының методик берләшмә утырышы беркетмәсе ( 23.08.2013 № 1) карары нигезендә дәресләр 2010 елгы программага нигезләнеп калдырды.

Эш программасын төзүдә кулланылган дәреслек:

Татар теле: татар телендә төп гомуми белем бирү мәкт. 5 нче с-фы өчен д-лек/ Ч.М. Харисова, Н.В. Максимов, Р.Р. Сәйфетдинов. - Казан: Татар. кит. нәшр., 2012.

Эш программасы структурасы.

Татар теленнән эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Эш программасының эчтәлеге.

Яңа стандарттагы иң мөһим таләп мондый: мәктәпне тәмамлаганда, «укучы үз алдына максат куярга һәм аны тормышка ашыру юлларын үзе таба алу дәрәҗәсенә күтәрелергә тиеш”. Бу – яңа стандартта эшлекле белем дип атала. Эшлекле белем – стандарт керткән яңалыкның әһәмиятле эчтәлеген ачып бирүче иң гомуми төшенчә. 5 нче сыйныф өчен әзерләнгән эш программасының эчтәлеген мәктәптә үзләштерелергә, камилләштерелергә тиешле гомумкүнекмәләр, татар әдәбияты курсы буенча махсус белем

5 нче сыйныфта татар теленнән белем бирү максатлары:

1.Укучыларның башлангыч мәктәптә фонетик, орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик нигезләреннән алган белемнәрен системалаштыру, катлаулырак формаларда өйрәтүне дәвам итү.

2.Укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү.

3.Телнең төп грамматик чараларын сөйләм процессында куллануга ирешү.

4.Татар әдәби тел нормаларын һәм стилистик мөмкинлекләрен ачык күзаллауга, аларны тиешенчә куллана белергә өйрәтү, сөйләм эшчәнлегенең үзара аралашу чарасы икәнен аңлату.

5.Баланың үзен тәрбияләү, үзе белән идарә итү, үз фикерен яклый алу сәләтен үстерү.

6.Укучының үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм гражданлык хисләре тәрбияләү.

7.Җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләренә, әхлак нормаларына төшендерү.

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы.

Коммуникатив компетенция. Сөйләм эшчәнлегенең төрләре (тыңлап аңлау, сөйләү, уку, язу һәм язма сөйләм) үзләштерелә.Укылган яки тыңланган текстның темасы, төзелешен һәм төп фикерен , жанрын ачыклый, текст буенча әңгәмә үткәрә, үз фикерен дәлилли, телнең орфографик һәм орфоэпик, лексик, морфологик, синтаксик нормаларын саклап, телдән яки язмача эчтәлеген кыскача, тулы, сайлап алып җиткерә. Телнең әдәби тел нормаларын саклап, төрле темаларга диалогик һәм монологик сөйләм оештыра, төрле стиль һәм жанрларда текстлар төзи. Төрле типтагы язма эшләр, шул исәптән компьютер кулланып башкара. Татар сөйләм этикеты нормаларын дөрес һәм урынлы куллана.

Лингвистик компетенция. Татар теленең иҗтимагый – мәдәни роле. Татар милли әдәби теле һәм аның төп орфографик һәм орфоэпик нормалары. Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Җөмләләрне төркемләү приниплары. Җөмләнеӊ баш һәм иярчен кисәкләре. Сөйләм культурасы. Сүзлекләр, аларныӊ төзелеше. Сүз төркемнәре, сүзгә морфологик анализ ясау.

Программаның эчтәлеге.

Сәгатьләр саны:

Укыту планында - 102 сәг.

Эш планында – 102 сәг.

Атнага – 3 сәг.

Диктантлар – 8 (4 контроль).

Изложениеләр – 4 (2 контроль).

Сочинениеләр – 4 (2 контроль).

Үзләштерелергә тиешле төп бүлекләр:

I. Башлангычта үткәннәрне тирәнәйтеп кабатлау.

II.Морфология.

Исем.

Алмашлык.

Сан.

Сыйфат.

Фигыль.

Рәвеш.

III. Синтаксис һәм пнктуация.

Әйтелү максаты ягыннан җөмлә төрләре.

Гади, җыйнак, җәенке җөмләләр.

Җөмлә кисәкләре.

Җөмләнеӊ тиӊдәш кисәкләре.

IV. Фонетика, орфоэпия, орфография.

V. Лексикология һәм сөйләм культурасы.

Эш программасында шулай ук гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәбенең 5-9 нчы сыйныфларында укучыларның ана теленнән белем, осталык һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары күрсәтелде.

Укучылар уку елы башында һәм уку елы ахырында үзләштерергә тиешле осталык һәм күнекмәләре күрсәтелде.