11 нче сыйныф өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программасы (сәгатьләр күләме атнага 2 сәгать, елга 68сәг ать)

Аңлатма язуы

Эш программасы статусы.

Программа нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды, “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телеукыту программалары”на нигезләнеп төзелде.

Эш программасы структурасы.

Татар теленең эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Эш программасының эчтәлеге.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты һәм бурычлары.

укучыларның гомуми белем мәктәбендә үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү һәм тирәнәйтү;

тел күренешләрен танып белергә, чагыштырырга, гомумиләштерергә күнектерү;

татар телен халыкның рухи, әхмакый, мәдәни хәзинәсе буларак аңларга ирешү;

татар әдәбиятыннан алган белемне сөйләм телендә куллана белү;

алган белемнәрне җанлы аралашу шартларында кулланырга өйрәтү;

укучыларның орфографик, пунктацион граматолылык дәрәҗәсен камилләштерү.

Белем бирү эчтәлегенең мәҗбүри минимумы.

Тыңлап аңлау. Укучыларның җанлы сөйләмне тыңлап аңлау күнекмәләрен камилләштерү; тыңланган мәгълүматка нигезлзнеп, күмәк аралашуда катнашу.

Сөйләү. Аралашу барышында коммуникатив максатка ирешү һәм үз фикерләрен эзлекле итеп белдерү; тормыштагы вакыйгалар, күренешләр турында хәбәр итү һәм фикер йөртү; укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген мөмкин кадәр эзлекле һәм аңлаешлы итеп сөйләү.

Уку. Танышу, эзләнү, өйрәнү, карап чыгу максаты белән уку төрләреннән файдаланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку һәм интернет аша кирәкле мәгълүматны табып уку күнекмәләренә ия булу; укылган текстның эчтәлеген эзлекле итеп сөйләп бирү;

Язу һәм язма сөйләм. Бәйләнешле текстларны рус теленнән татарчага язмача тәрҗемә итү; тәкъдтм ителгән тема буенча чыгыш ясау өчен тезислар язу; аралашу ситуацияләрендә сөйләм үрнәкләреннән һәм гыйбарәләреннән файдалану.

Укыту планында 11нчы сыйныфта татар теленнән атнага 2 сәгать вакыт бирелә. Татар теленнән тематик планны “Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен укыту программалары”на (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2003) нигезләнеп төзедем. Программада 68 сәгать каралган.

№

Сәгать саны

Тема

Лексика

1

4

Югары белем

Бераз сәер, кыйбат, алардан тыш, белгеч, шөгыльләнергә, былтыр, махсус урта белем

2

4

Фән казанышлары

Әзерлек курслары, эчтәлек, фән эшлеклесе, фән докторы, фәнни хезмәт, җәмәгать эшчәнлеге, халыкның рухи мирасы, фәнни казанышлар, һәлак булу, дөньяга килү, риза булу, таң калу, игълан итү, төбәк

3

4

Һөнәр сайлау

Ихлас, итагатьле, халыкара күргәзмә, борынгы Шәрык,

4

4

Ял итү һәм спорт

Тамашачы

5

4

Татар музыка сәнгате

Халык рухы, хәйләкәр, дөньякүләм, мәшһүр Җиңүче дип таный,

Нигез салучы,

Ахырдан, мәхәббәт яулау,

Мәгърифәтче, өмет,

6

3

Радио һәм телевидение

Сәләт, бүлек мөхәррире, тормыш мизгеллә- ре, заман сулышы

Хөрмәткә лаек, чыгышлар әзерләү

Кискен, махсус хәбәр,

Шулкадәр, мөмкинлекләре

Ышанса

Карамастан,

7

2

Татарстан музейлары

Чакрым

Кызыксыныгыз, борынгы кулъязмалар

Ниһаять, ахрысы, ихтимал, гомумән. никтер, күрәсең, нигездә, әйтик, имеш, ичмасам

Җитештерелә, сихри елмаю

Ни-ни, ләкин, тик, әмма, бәлки, я-я, яисә, әллә

8

2

Татар халкы тарихыннан

Телчән, дау, мәҗлес, төкермә, сукыр, аксак

Дәвам, гаепле, тарала,

Түземсезлек, катлаулы, һөнәрчелек остаханәләре

9

2

Татарстанның истәлекле урыннары

Вәкаләтле вәкиллекләре, игълан ителү, серле табигать, рухи мәркәз, үзенчәлекле бина,

10

4

Халыкка багышланган гомер

Фәнни-гамәли, аеруча, хәтта, мөһим, мәгълүм, тәкъдим, фидакарь, мәртәбәле, гаҗәпләнү, борчылу, йогынты ясау,

13

4

Төрле формадагы тикшерү эше

11 нче сыйныфны тәмамлаган рус телендә сөйләшүче балалар үзләштерергә тиешле белем –күнекмәләр.

1. татар теленең һәм әдәбиятының дөньякүләм тоткан урыны турында мәгълүмат бирү;

2. татар һәм рус телләрендәге аерым грамматик категорияләрнең тәңгәл килү-килмәвен белү;

3. татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик, пунктицион нормаларын белү һәм, аларга нигезләнеп, телдән яки язма сөйләм күнекмәләрен булдыру;

4. аралашу ситуацияләренә бәйле лексик берәмлекләрне, аларның синонимнарын һәм антонимнарын төгәл һәм урынлы куллана белү;

5. татар теленең фразеологик берәмлекләрен таный һәм сөйләмдә куллана белү;

6. гади һәм кушма җөмләләрнең төрен белү;

7. татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында урнашуын белеп, оештыру осталыгына ия булу;

8. татар һәм рус телләре арасындагы тарихи, мәдәни бәйләнешләр турында белү;

9. төрле чыгаганклардан ( фәнни-популяр текстлар, массакүләм мәгълүмат чаралары, интернет һ.б.) файдаланып, кирәкле мәгълүматны таба һәм башкаларга телдән яки язмаса җиткерә алу;

10. мәдәниара аралашу ситуацияләрендә әңгәмә кора алу;

11 тиешле (3500 - 4000 сүз) күләмдә татар сүзләрен яттан белеп, аларны телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллана белү.

Укыту – методик комплекты

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен укыту программалары” (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Казан. “Мәгариф” нәшрияты. 2003)

2. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты, 2005

3 Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Татар теле. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 11 нчы сыйныфы өчен дәреслек (рус телендә сөйләшүче балалар өчен),2005 .

4. Татар теле морфологиясе. /Ф.М. Хисамова. - Казан, “Мәгариф” , 2005.

5. Хәзерге татар әдәби теле. / Ф.С. Сафиуллина, М.З.Зәкиев.- Казан, “Мәгариф” , 1994

Татар теленнән эш программасы

Сыйныф– 11

Укытучы– Рәхмәтуллова Гөлгенә Иршат кызы

Сәгатьләр саны: барлыгы: – 68 сәгать ; атнасына– 2 сәгать.

Контрольдәресләр– 4 сәгать, тест – 2сәгать

Административ контрольдәресләр– 2

Планирование составлено на основе программы по татарскому языку для русскоязычных детей, Кукмор, 2006

Дәреслек:– Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова Татартеле:Рус телендә сөләшүче балаларга татар теле 11 сыйныф өчен, Казан, «Мәгариф»нәшрияты, 2005

Өстәмә әдәбият:“Диктанты и изложения для 5-11 классов”, Казань, издательство «Яңалиф», 2006

«Сборник правил по татарскому языку для русскоязычных учащихся», Казань, издательство «Гыйлем», 2008

«Контроль диктантлар һәм изложениеләр”, Казан, издательство “Яңалиф”, 2004

Электронный учебник из серии “Я изучаю татарский язык”

“Обучение татарскому языку русскоязычных групп в 10 классе”, Ф. С. Сафиуллина, Казань, изд. “Мәгариф” 2009

Календарь– тематик план

№

Дәрес темасы

Сәгать саны

Дәрес тибы

Уку – укыту эшчәнлегенең төрләре

Контроль төре

Материалны үзләштерү буенча көтелгән нәтиҗәләр

Өй эше

Дата

Лексика

Грамматика

План

Факт

I.

Югары белем.( 4 сәгать)

1.

Югарыбелем

Дсү

Парлап һәм коллективта эшләү күнекмә -ләрен ныгыту

Беррәттән, мәдәният

Транскри -ция

Диалогны өйрәнергә

1

2.

Татарстанның югары уку йортлары.

Дәрес-сәяхәт (интернет)

Укучыларның фикерләү сәлә- тен үстерү, сүз -лек байлыгын арттырү

Сүзтезмә

Тәрҗемә итәргә һәм план төзергә

2

3

Казан коммерция институты

Дсү

Сөйләм күнекмәләрен камилләштерү

Зачет

Олы буын, махсус

Эчтәлеген сөйләргә

3

4.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү

Омтылыш һәм ихтыяр көче үстерү.

Укучыларның фикерләү сәлә- тен үстерү, сүз -лек байлыгын арттырү

Үтелгәннәрне кабатләу

4

II.

Фәнказанышлары (4 сәгать)

5.

Караңгылыктан – яктылыкка.

Аңлап уку дәресе

Текстны аңлап уку алымнарын ныгыту

Әһәмиятле, кушылма, әверелә, укымышлы

Сорауларга җавап бирергә

6

6.

Беренче татар профессоры-Гыйлем Камай.

Тәрҗемә дәресе

Текст өстендә эшләү, күтәрел- гән мәсьәләгә үз карашыңны күнекмәләрен камилләштерү

йөк ташучы, көтәргә, мөс- тәкыйль рә- вештә, ятим- нәр йорты, хезмәттәш, матдә, буын,

Сорауларга нигезләнеп эчтәлеген сөйләргә

7

7.

Бай тарихлы фәнни үзәк

Дәрес-сәяхәт (интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Карар, халык авыз иҗаты, матди һәм рухи мирас, мөстәкыйль

Сүзен сүзгә тәрҗемә итәргә

8

8.

Фәнгә багышланган гомер. БСТҮ буенча тест

Тәрҗемә дәресе

Текст өстендә эшләү, күтәрел- гән мәсьәләгә үз карашыңны күнекмәләрен камилләштерү

тест

юнәлеш, әзер -ләү, гыйльми дәрәҗә, тынгысыз

Сөйләргә әзерләнергә

9

III.

Һөнәр сайлау.( 4 сәгать)

9.

Икмәкне кемнәр пешерә?

Сөйләм үстерү дәресе

Диалогик һәм монологик сөй -ләм күнекмәлә- рен камилләште

Кытыклый торган, әчкелт ис, кабара, хуш исле, сизеп тора, тоярга, хәл итәләр,

Сорауларга нигезләнеп сөйләргә

10

10.

Бар шундый һөнәр.

Тәрҗемә дәресе

Текст өстендә эшләү, күтәрел- гән мәсьәләгә үз карашыңны күнекмәләрен камилләштерү

Көрәш сәнга -те, кул көрә -ше, ихтыяр көче

Укырга, тәрҗемә

11

11

Нинди һөнәр сайларга?

Дсү

Парлап һәм коллективта эшләү күнекмә -ләрен ныгыту

“Минем булачак һөнәрем” сочинение

12

12

Контрольтест.

Контроль дәрес

Укучыларның логик фикерләү дәрәҗәсен үстерү

Тест

Сүзлекне кабатларга

13

IV.

Ял итү һәм спорт. ( 4 сәгать)

13.

Сәламәтлек – зур байлык.

Аңлап уку дәресе

Текстны аңлап уку алымнарын ныгыту

Тукланырга, таләп, даими, җилләтергә, чыныктыру, истә тотарга,

Сорауларга җаваплар әзерләргә

14

14.

Баскетбол.

Бадминтон.

Сөйләм үстерү дәресе

Логик фикерләү күнекмәләрен үстерү

Уңышка ире -шү, түземле -лек, берләште -рә, хәрәкәтлә -нергә, гади- лек, буын, ма- выктыргыч, тигез

Бер уен төре турында сөйләргә

15

15..

Сабан туе.

Дәрес-сәяхәт (интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Төгәлләү, ур- так, көндәш, бил, егарга, арка, тәкә, тастымал, шома колга, табын

Текстның планын төзергә һәм план буенча сөйләргә

16

16

«Ял итү» темасы буенча

диалоглар төзү.

Дсү

Сөйләм күнекмәләрен камилләштерү

Бер диалогны ятларга

17

V.

Татар музыка сәнгате.( 4сәгать)

17.

Татарстан Республикасының Композиторлар берлеге.

Аңлап уку дәресе

Күпдәлилле фи -керләү тибын- дагы текстка үз өстәмәләрен кер- теп, әңгәмә үткәрү.

Яңа буын

Тәрҗемә итәргә

18

18.

Опера һәм балет театры.

Дәрес-сәяхәт (интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Казанның бер театры турында реферат язарга

19

19.

Опера йолдызы.

Аңлап уку дәресе

Текстны аңлап уку алымнарын ныгыту

Качкын, яңгырый, чегән кызы, алпавыт, күчәчәк

Сорауларга җавап бирергә

20

20.

Композитор Александр Ключарев.

Тәрҗемә итү дәресе

Укучыларның фикерләү сәләтен үстерү, фикерне төгәл һәм дөрес итеп әйтә белү күнекмәләрен камилләштерү

Текстның эчтәле -ген сөйләргә

21

VI.

Радио һәм телевидение.( 3 сәгать)

21

Бөтен дөньяга сөйли.

Сөйләм үстерү дәресе

Күпдәлилле фи -керләү тибын- дагы текстка үз өстәмәләрен кер- теп, әңгәмә үткәрү.

Дулкынландыргыч, мәнфә- гать,хуш килә

Сорауларга җавап бирергә

22

22.

Казан сөйли!

Аңлап уку дәресе

Текстны аңлап уку алымнарын ныгыту

Чор, каза -ныш, якынча, җитәкче

Сорауларга җавап бирергә

23

23.

Телевидение йолдызлары.

Интернет белән эшләү дәресе

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Анык, гамәл. тетерәндерү, мизгел, сулыш

Бер тапшыру турында чыгыш (сообщение) әзерләргә

24

VII

Татарстан музейлары. ( 3 сәгать)

24.

Татарстан музейлары.

Дәрес-сәяхәт (Интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Туган якны өйрәнүче, тупланма, каен тузы, чуен

Текстны сөйләргә

25

25

Габдулла Тукайның әдәби-мемориаль музее.

Дәрес-сәяхәт (Интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Дулкынланып, хөкүмәт карары. җитлеккән. яңгыраш. йогынты

Текстны сөйләргә

26

26

Салих Сәйдәшев музее.

Дәрес-сәяхәт (Интернет)

Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Мәңгеләш-терү, тәшкил итә, җанлан- дыра, остаз

Сорауларга җавап әзерләргә

27

VIII.

Татар халкы тарихыннан (2 сәгать)

27

Тарих битләре.

Аңлап уку дәресе

Күпдәлилле фи -керләү тибын- дагы текстка үз өстәмәләрен кер- теп, әңгәмә үткәрү.

Ау, игенче -лек, тукучы -лык, яу

Укырга, тәрҗемә итәргә

28

28

Казан ханлыгы.

Аңлар уку дәресе

Укучыларның аңлап укуларына ирешү, күтәрел- гән мәсьәләләргә үз карашын булдыру.

Багланышлар, уртак, сәед, балкып

Укырга, тәрҗемә итәргә

29

IX.

Татарстанның истәлекле урыннары ( 2 сәгать)

29.

Татарстан Республикасы.

Уку һәм сөйләм үстерү дәресе

Күпдәлилле фи -керләү тибын- дагы текстка үз өстәмәләрен кер- теп, әңгәмә үткәрү.

Йөк, чыгары -ла, кертелә, килешү, ышанычлы, мәгълүмат

Текст буенча диалог әзерләргә

30

30.

Казан- Татарстанның башкаласы.Казан Кремле

Дәрес-сәяхәт, (интернет) сөйләм үсте -рү дәресе

Казан шәһәрендә -турында мәгълү -мат биреп, уку -чыларны яңа белемнәр белән коралландыру. Интернет белән эшләү алымна- рын үстерү

Яр, төбәк, көрәштәш, мәшһүр, хакимият, мәһабәт, Рухи, мәркәз, капка

Текст буенча диалог төзергә

Текстны сөйләргә

31

X.

Халыкка багышланган гомер.(4 сәгать)

31.

Бакый Урманче.Харис Якупов.

Уку һәм сөйләм үстерү дәресе

Укучыларның күзаллауларын киңәйтү. Уку һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү

Юкә, җилкән, көнкүреш, Таң калү, лаек булу, тасфирлау

Планын төзеп. план буенча сөйләргә. Бер рәссам турында чыгыш әзерләргә

32

32.

Татарстанның беренче Президенты.

Уку һәм сөйләм үстерү дәресе

Укучыларның күзаллауларын киңәйтү

Чын, вазифа. утын, тал, кал –кулык, туры. мохит, күңел-дән

Текстның эчтәлеген сөйләргә

33

33.

Контроль тест.

Контроль дәрес

34

34

Йомгаклау дәресе

Йомгаклау дәресе

Барлыгы: 34 сәгать

Автор: Рахматуллова Гульгена Иршатовна