"Олоххо олонхо бухатыырын суолунан" ("по стопам богатырей олонхо")

МУНИЦИПАЛЬНОЕ БЮДЖЕТНОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

«САСЫЛЬСКАЯ СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА ИМЕНИ Е.Е.ПРОТОПОПОВА»

ТОМПОНСКОГО РАЙОНА

«Рассмотрено» «Согласовано» «Утверждаю»

Руководитель МО : Заместитель директора по УР : Директор школы :

__________/Стручкова М.Н./ _________/Хастаева А.Н./ ____________/Ефимова У.И./

«___»______________2013 г «___»_____________2013г «___»_____________2013г

Рабочая программа

проектной деятельности по якутской литературе

«Олоххо олонхо бухатыырын суолунан»

Учитель: Томский Егор Дмитриевич

Год реализации программы: 2013-2014 учебный год

Класс: 6, 8, 10

Общее количество часов по плану: 17 часов

Количество часов в неделю: 0,5 часа

«__»_______________2013г ____________/Томский Е.Д./

( подпись учителя)

с.Кескил

Быґаарыы сурук

Бу программа оскуола бигэргэтиитин быґыытынан 17 чаастаах оҥоґулунна. Программа µлэ быґыытынан орто уопсай µірэхтээґин оскуолатын 5-11 кылааска дылы µірэтиллиэн сіп, онно анаан кыра уларыйыылар, чаас элбээґинэ ирдэниэ.

Бу саҥа тиип быґыытынан буолбатар да±аны, XXI µйэ аныгы технологиятыгар киирэр. Бу µлэ сонуна диэн саҥалыы ньыманан µірэтии кірµҥнэрэ киирэннэр сонун кірµµнµ ирдиир. О±о сааґынан кірін бµтµн білі±µнэн µлэлээґиннэригэр анаан оҥоґулунна, кинилэр µлэлиир, чинчийэр сатабыллара сайдыахтаах.

Yірэтэр-чинчийэр проект – анала о±о±о интэриэґи µіскэтии уонна кини µлэлиир дьо±урун, сатабылын сайыннарыы.

Бу программа µлэ быґыытынан сыалай докумуону кірдірір. Манна киирэр: быґаарыы сурук, календарно тематическай былаан, ханнык темалар киирбиттэрин кірдірір испииґэк.

Актуальнаґа олоҥхо±о бэйэтигэр эрэ буолбакка, олоҥхону чинчийии саҥа хайысхатын быґыытынан биллиэн сіп. Аныгы о±о компютеры сіпкі туґаныытын ситиґэн научнай µлэ±э кытыннарыы, норуотун историятыгар бэйэтин кылаатын уган бэйэтин интэриэґин кµµґµрдэрин ситиґиэхтээхпит. Олоҥхону аахайбат буолбут µірэнээччи бэйэтэ хасыґан, этэргэ дылы, илиитинэн тутан-хабан кірін историяны, норуот уус-уран айымньытын µірэтэрэ мікµ буолбатах, тіптірµтµн µчµгэй диэн тµмµккэ кэлиэхтээхпит.

Сыала: олоҥхо омуннаах кэпсээнин, уус-уран ньымаларын µірэтиинэн муҥурдуммакка, олох чахчыта буолуон сібµн о±о дакаастыырга холонуутун, бэйэтин санаатын толору сахалыы этинэрин, чахчы сахабын диэн киэн туттар санаатын µіскэтии;

Олоңхо саха норуотун олоҕун энциклопедията , кини олоҕун историческай сайдыытын барытын кѳрдѳрѳр;

Олоңхо киґиэхэ гимн. Мантан олоҕуран билиңңи кэмңэ киґи макетын идеалын, чулуу киґитин иитиитин уонна бэйэни иитиниитин оҕолорго туґаайан сайыннарыы

Соруга:

Атын µірэх предметтэрин кытары алтыґыыта:

- география (картанан араас сири-дойдуну кірµµ, дойдулар ааттарын булуу)

- информатика (интернет сиэтинэн була-тала µірэнии, слайд оҥоруу)

- история (олох чахчыларын кытары наука чахчыларын кірµµ)

- тѳрѳѳбµт тыл (сахалыы саҥарыы сиэрин баґылааґын, тіріібµт тылынан санааны толору этэ µірэнии)

- тѳрµт культура ()

- биология ()

- итэҕэл араас кѳрµңэ

Yлэбит тµмµктэринэн буолар:

Оҕо тѳрѳѳбµт тѳрµт тылын билиэхтээх, уус-уран тылы тутта µѳрэниэхтээх;

µѳрэтэр чинчийэр µѳрµйэҕин сайыннарыахтаах, бэйэтин µлэтин сатаан кѳмµскµѳхтээх;

Бу µлэтинэн научнай практическай конференцияларга кыттыахтаах.

Этаптара:

Программа биир сылга диэн ананан оңоґулунна. Оҕолор саастарынан кѳрѳн бѳлѳхтѳргѳ араардым:

-Орто сµґµѳх - 6, 8 кылаастар (11-14 саастаахтар)

-Yрдµкµ сµґµѳх – 10 кылаас (15-16 саастаахтар)

Программа 17 чаастан турар, икки нэдиэлэҕэ биирдэ кѳрсѳбµт.

Практическай дьарык – 10 чаас,

Ааҕыы, суруйуу – 5 чаас,

Кылаас таґынан дьарык (бэлэмнэнии) - 2 чаас

№

Тема

Чааґа

Сыала-соруга

Yлэ кѳрµңэ

Туолбут кµнэ

1

Олоҥхо геройдарын омуннаан ойуулааґын

1

Кээмэйинэн да, кэрэтинэн да саамай сµҥкэн улахан айымньыбыт саханы аатырдан ол эрээри билиңңи кэм уонна эдэр кѳлµѳнэ ситэ билбэтиттэн суолтатын намтатыы баар. Киэң эйгэҕэ олоңхону таґаараары салгыы сайдарын ситиґээри уонна эдэр ыччат билэр, толорор буоларыгар µлэ туґуланар. Киирии уруок. Проект сыалын-соругун кытары билсиґии

Бэсиэдэ, интернеткэ µлэ, олохтоох матырыйаалы кѳрдѳѳґµн µѳрэтии µлэҕэ болҕомтону ууруу

2

Олоҥхо геройун кээмэйэ

1

Олоҥхо геройун тыл сµмэтинэн эрэ буолбакка, сахалыы кээмэйинэн мээрэйдээґин. Илиини быластыы тутан баран коридорга уґун линияны тардыы. О±о хара±ынан кірін билиитэ, сі±µµтэ-махтайыыта

археологическай раскопкаларга кѳстµбµт матырыйаалы кытары тэңнээґин. Дьиң олоххо кѳстµбµт бѳдѳң дьон баар буола сылдьыбыттара чахчылааҕын оҕо бэйэтэ µлэлээн булуута

3

Видео матырыйаалы кірµµ

1

Интернет сиэтинэн кэлбит «Ложь во имя науки» видео матырыйаалы кірµµ.

Ырытыы уонна киґи туґунан µѳрэх мѳккµѳрдээх ѳрµттэригэр тохтооґун

4

Билиҥҥи µйэ кэмигэр булуллубут аарыма дьон уҥуохтарын кээмэйин быґаарыы

1

Кээмэйдэри быґа холоон сурунуу, бэлиэтэнии

Дьиң чахчы кээмэйи туґанан бухатыыр быґыытын-таґаатын таґаарыы,

5

Олоҥхо геройун кытары булуллубут уҥуохтары тэҥнээн кірµµ

1

Ылыллыбыт информацияны кытары саха уус-уран айымньытын омуннаах геройун кытары тэҥнии тутан кірµµ

Дьиң чахчы кээмэйи туґанан бухатыыр быґыытын-таґаатын таґаарыы,

6

Бу аарыма дьон хаґан олорон ааспыттарын билии

1

Видео матырыйаал кэпсиириттэн ордон эбии интернет ніҥµі саҥа чахчылары кірдііґµн

Араас тµгэннэргэ кѳстµбµт чахчыларга олоҕуран олоңхо геройдарын олорбут кэмнэрин быґаарарга холонуу

7

Сахалар олоҥхону хантан са±алаан айан барбыттарай?

1

Олоҥхо тірдµн-тірµтµн µірэтии

Саха норуота аан бастаан Эллэй саҕаттан ыґыаҕы ыспыт чахчыта биллэр, оттон олоңхо аан бастаан манна ылламмыта, бу киґи ыллаабыта диэн чахчы суох. Бу улуу айымньы хаґааңңыттан баар буолбутун чинчийии µлэтин саҕалааґын

8

Yіґээ, аллараа дойду диэн ійдібµл билиҥҥи олоххо суолтата

1

Олоххо баар чахчыларга майгыннатан тэҥнээн кірµµ, орто дойдуттан ураты дойдуну булуох суолу ирдээґин

9

Олоҥхо бухатыыра абааґыны кытары охсуґуута

1

Олоҥхо быґа тардыыларын аа±ан абааґы уонна олоҥхо бухатыырын охсуґууларын, хайалара кыайарын чинчийэн µірэтии

10

Былыр олорон ааспыт аарыма дьоннор то±о биґиги кэккэбититтэн туораатылар?

1

Аарыма дьон то±о суох буолан сµтэн-симэлийэн хаалбыттарын быґаарарга холонуу

11

Аарыма уҥуохтар булуллубут сирдэриттэн биґиги сахабыт сиригэр дылы суолу хайан кірµµ

1

Ханна булуллубуттарын кірін картанан айан суолун кірµµ, олоҥхо бухатыырын туґунан кэпсээн ити дойдулартан кэлбит буолуон сібµн ырытыґыы

12

Сахалар хантан кэллилэр?

1

Сахалар хантан тірµттээхпит туґунан араас µґµйээннэри, номохтору булан аа±ыы, кэлиҥҥи наука чахчыларын кытары тэҥнээн кірµµ

13

Норуот ханнык кэпсээнин итэ±эйэбит?

1

Ханнык номох, µґµйээн кырдьыгын, наука чахчытын утары туруоран ырытыґыы, сµбэлэґии

14

Оччотугар бэйэбит саҥа историяны суруйабыт

1

Бэйэбит санаабытын наука чахчытын курдук оҥорон дьон бµттµµн билиитигэр таґаарарга бэлэмнэнии

15

Тэҥнээґин, барыллааґын кээмэй, суот-оросчуот

1

Булуллубут матырыйааллары холбоон дакылаат оҥоруу, научнай µлэ бэлэмнээґин

16

Yлэни кімµскµіх иннинэ ырытыґыы, бэлэмнэнии

1

Сыыґалары булан кіннірµµ, эбии киирбит матырыйаалы сааґылааґын

17

Yлэни кімµскээґин

1

Тµмµк уруок. Бэйэ иґигэр µлэни кімµскээн холонуу

Автор: Томский Егор Дмитриевич