Главная / Дошкольное образование / Разное

Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга экологик тәрбия бирү концепциясе

Скачать
19.91 КБ, 798443.docx Автор: Тазиева Нурия Асгатовна, 31 Мар 2015

Экология дөньякүләм әhәмиятле, мөhим мәсьәләләрнең берсе булып тора. Ул үзенең актуальлеге, үткенлеге белән бүген бөтен кешелек алдына килеп басты. Чөнки киләчәк буыннар язмышын фән-техника казанышлары түгел, ә җир-суларның экологик торышы хәл итәчәк, итештеру эшчэнлегенен тизлеге арткан саен, экологик проблемалар кубэя бара. Экология проблемасынын глобаль проблема булып, анын узебез яши торган урында да чагылуы тэрбиячедэ борчылу тудыра hэм торле педагогик эшчэнлеккэ этэрэ. Экологик анлылык, фикерлэу дэрэжэсе, культурылылык – болар килеп туган хэлдэн чыгунын бердэнбер юлы булып тора. Э мона балаларга кече яшьтэн экологик тэрбия биреп кенэ ирешергэ момкин . Табигатьне кузэту, аны ойрэну, сакларга омтылу – балаларнын рухи доньясын баета, уйларга ойрэтэ.

Монын очен без торкемдэ шартлар тудырырга, экологик почмак булдырдык. Табигать почмагына яшь узенчэлегенэ туры килерлек голлэр: бегония Рекс, алоэ, герань, бриофиллюм, традисканция утырттык.

Балалар hэр конне голлэрнен ничек усеп, чэчэк атуын кузэтэ, топлэрен йомшарталар, су сибэлэр, тузанын сортэлэр. Шау чэчэктэ утырган усемлеклэрнен матурлыгын куреп сокланалар. Эгэр даими тэрбиялэмэсэн, аларнын шулай усмэячэген, усемлеклэрнен дэ тере табигать икэнен, аларнын усешенэ яктылык, су сибеп тору, топлэрен йомшарту кирэк икэнен уз кузлэре белэн куреп торалар. Голлэрнен торенэ, нинди табигать шартларына яраклашып усуенэ карап, тэрбиялэу ысуллары да торле икэнен узлэштерэлэр, - бу максаттан махсус шогельлэр уткэрелэ.

Табигатьтэ hэм табигать почмакларында башка юнэлештэге эшлэрдэ балаларны кызыксындырырлык итеп оештырылган. Алар анда бик телэп эшлилэр. Яз коне клумбалар hэм яшелчэ тутэллэре эзерлэу, усентелэр, яшелчэлэр утырту, су сибу, аларнын ничек усуен кузэтеп нэтижэ ясау – менэ шундый эшлэр белэн мэшгуль без. Эшебезнен нэтижэсе дэ бар: клумбаларыбыз иртэ яздан, сонгы козгэ кадэр чэчэклэргэ кумелеп утыра.

Кыш коннэрендэ балалар кошлар турында кайгырттылар, ойлэреннэн ярма, конбагыш ише нэрсэлэр алып килделэр. Саф hавага чыкканда, аларны жимлеккэ салдык. Балалар жимлектэн ашаган песнэклэрне кузэтергэ яраталар, кышын ачыккан кошларны кызганалар иде.

Безнен балалар бакчасында кечкенэ урман почмагы бар. Анда нарат, карагай, балан, милэш, чия, кара карлыган… h.б. Козен милэшнен янып торган жимешлэренэ, аллы-голле яфракларына карап сокланабыз, кыш буе анын кошларны азык белэн тээмин итеп торуы турында сойлэшэбез. Шулай итеп, балаларга туган жирнен матурлыгын тоярга, ана hэрвакыт ярдэм итэргэ кирэклеге турында ойрэтэбез.

Балалар белэн торле экологик бэйрэмнэр уткэрэбез: «Урманда козге бэйрэм», «Кошлар коне», «Нардуган», «Нэуруз», «Урман – зур байлык», «Яшел урман аланы» h.б. Бу бэйрэмнэрдэ балалар белемнэрен тирэнэйтэлэр, жэнлеклэрнен кышкы эзерлеге белэн танышалар, кошларны каршы алырга эзерлэнэлэр.

Торле тэжрибэлэр уткэру дэ балаларга бик ошый. Су, hава, ташлар, туфрак белэн уткэрелгэн тэжрибэлэр балаларга табигатьне яхшырак анларга ярдэм итэ, аларнын уйлау, фикерлэу дэрэжэлэрен камиллэштерэ.Тэжрибэлэр ярдэмендэ бала яна эйберлэр белергэ омтыла, ижади эзлэнэ, анын кунелендэ яна сораулар туа, ул узлектэн, торле юллар белэн нэтижэлэр ясарга ойрэнэ.

Татар балалар фольклоры аркылы туган табигать турындагы белемнэрен кинэйту, табигатьтэге узгэрешлэрне курэ белергэ, ел фасылларын аера белергэ ойрэту, туган табигатьтэге башка тереклек иялэренэ сак караш hэм мэхэббэт тэрбиялэу бурычлары да утэлэ. Менэ шуна курэ дэ без экологик тэрбия биру остендэ эшлэгэндэ табышмаклар, экиятлэр, мэкальлэр, сынамышларны, тизэйткечлэрне еш кулланабыз.

Дэреслэрдэн алган белемнэрен, уз куллары белэн ясаган тэжрибэлэрне без экскурсиягэ чыккач ныгытабыз. Чонки бала табигать белэн якыннан таныша. Аларда кузэтучэнлек тэрбияли , гадэти эйберлэрдэ торле яналыклар курергэ, эйлэнэ – тирэнен матурлыгын тоярга, уйланырга, эзлэнергэ ойрэтэ.

Экскурсиялэр, сэяхэтлэр барышында куп кенэ бурычлар утэлэ:

  • кузэтулэр барышында hава узгэрешлэренэ игътибар итэргэ;
  • усемлек, божэклэрне тышкы кыяфэтенэ карап танырга, исемен эйтэ алуларына ирешу;
  • кунелгэ ягымлы авазларны тынлый hэм матур сузлэр белэн эйтергэ ойрэту;
  • табигать кочагында узенне дорес тоту, жир-суны пычратмау, яшеллекне hэм жан иялэрен саклау кирэклеген тошендеру;
  • табигатькэ мэхэббэт, усемлеклэргэ, торле жан иялэренэ сакчыл караш тэрбиялэу.
  • Балалар бакчасында гына экологик тэрбия биреп, ата-аналар тарафыннан ярдэм булмаса, унай нэтижэлэргэ ирешеп булмас иде. Экология буенча эшлэу дэверендэ ата-аналар белэн уткэрелгэн энгэмэлэр, биремнэр, ачык шогыльлэр, табигатькэ чыгулар, табигатьтэ файдалы хезмэттэ катнашулар, балалар hэм ата-аналар белэн бергэлэп табыйгы байлыклардан, гамэлгэ яраксыз нэрсэлэрдэн эйберлэр ясау h.б. – болар барысы да бала белэн ата-ананы, ата-ана белэн тэрбиячене якынайтты, узара анлашып эшлэудэ зур роль уйнады. Ата-аналар белэн системалы рэвештэ эшлэгэндэ генэ унай нэтижэлэргэ ирешергэ момкин булуын ачыкландык, еллык эш планы тозедек. Март-апрель айларында усемлек усеше буенча тэжрибэлэр уткэрэлэр. hэр бала узе утырткан усемлекнен усешен дэрэжэдэ ясап, кузэтеп бара.

    Балаларга экологик белем hэм тэрбия бируне уеннар аша алып барырга тырышабыз. Торле дидактик, хэрэкэтле, татар-халык уеннарын кулланабыз: «Мина агачлар кирэк?», «Мина кайсы агач яфрагы», «Уйлап кара» h.б.

    Балалар белэн эшлэунен нэтижэлелеге диагностикадан, тестлардан куренэ. Ел башында hэм ел азагында уткэрелгэн диагностика балаларнын экологик белемнэре, фикерлэу дэрэжэлэре, экологик кузаллаулары усешен hэм гади генэ булса да, нэтижэ чыгара белулэренен дэрэжэсен курсэтте.

    Билгеле, ботен балаларнын да уйлау, фикерлэу hэм белемне кабул иту дэрэжэсе бер ук торле тугел, шуна курэ мин hэр баланын шэхси узенчэлеген куз алдында тотып эшлэдек. Кече яшьтэн табигатьне анлап, аны яратып усу бик моhим. Килэчэктэ балаларнын табигать сакчылары булуына ышанабыз.


    Автор: Тазиева Нурия Асгатовна
    Похожие материалы
    Тип Название материала Автор Опубликован
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга экологик тәрбия бирү концепциясе Тазиева Нурия Асгатовна 31 Мар 2015
    разное « Кече яшьтәге балаларга тәрбия һәм белем бирү эшен планлаштыру» Шайхутдинова Чулпан Тимершаеховна 14 Мая 2015
    документ Сәяхәтләр аша балаларга экологик тәрбия бирү Миннахметова Накия Хамбаловна 27 Окт 2015
    документ Бакчада балаларга экологик тәрбия бирү алымнары Ямалова Гулфара Мунавировна 18 Янв 2016
    документ Яшь үзенчәлекләренә карап балаларга экологик тәрбия бирү Галина Лилия Камиловна 20 Янв 2016
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга әхлак тәрбиясе бирү Хаметова Алсу Ахияровна 31 Мар 2015
    документ Уен эшчәнлегендә проблемалы ситуацияләр кулланып мәктәпкәчә яшьтәге балаларга элементар математик белем бирү Миронова Гулия Ринатовна 13 Ноя 2015
    документ “Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга нәфис – эстетик тәрбия бирүдә УМК ның роле” Сафиуллина Гюзелия Рафаилевна 15 Дек 2015
    документ "Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга әхлак-патриотик тәрбиясен туган төбәгебездә яшәүче халыкларның хәзерге заман hәм тарихы аша бирү" Московская Нурфия Нурмухаметовна 21 Дек 2015
    документ Балаларга экологик тәрбия. Бадертдинова Зугра Баязитовна 31 Мар 2015
    документ Балаларга экологик тәрбия. Зугра Бадертдинова 30 Янв 2016
    презентация Дидактик уеннар аша экологик тәрбия бирү Сабирова Рамзия Галимзяновна 17 Мар 2016
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга спорт торләрен кулланып хәрәкәт активлыгын үстерү өчен занятие Ахтямова Айгуль Азатовна 30 Мар 2015
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларга белем бирүне эколого-валеологик яктан карау Миронова Гулия Ринатовна 24 Ноя 2015
    документ Федераль дәүләт мәгариф стандарты билгеләнгәнчә, мәктәпкәчә белем бирү оешмаларында тәрбия һәм белем бирү эшчәнлеген оештыру. Гарипова Алсу Фаридовна 19 Янв 2016
    документ Яңа укыту-методик кулланма нигезендә мәктәпкәчә яшьтәге рус телле балаларга өйрәтелүче татарча сүзләр Хафизова Гульназ Накиповна 31 Мар 2015
    презентация Презентация по методической теме:« Балаларда туган җиребезгә мәхәббәт, аның табигатенә карата сакчыл караш тәрбияләү һәм экологик тәрбия бирү» "" 2011-2015 год Яруллина Фирдавес Нажиповна 16 Ноя 2015
    презентация Бакчада экологик тәрбия Ханафиева Лейсан Зульфаровна 31 Мар 2015
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны космос белән таныштыру Закиржанова Лилия Рамзилевна 29 Сен 2015
    документ Балаларга белем бирү эшчәнлеге конспекты Князева Надежда Михайловна 27 Янв 2016
    документ Балаларга хокук тәрбиясе бирү Магданова Ания Гилмегаяновна 28 Янв 2016
    документ Балаларга белем бирү эшчәнлеге конспекты Князева Надежда Михайловна 26 Янв 2016
    документ Зурлар төркемендә экологик тәрбия буенча оештырылган эшчәнлек Сафина Гульия Рашидовна 6 Апр 2015
    документ химия дәресләрендә экологик, валеологик тәрбия Фасхутдинова Наиля Асгатовна 4 Апр 2015
    документ Башлангыч сыйныфта экологик тәрбия. Алексеева Назира Зуфаровна 31 Мар 2015
    документ Балалар бакчасында экологик тәрбия Карамова Айгуль Ансаровна 4 Ноя 2015
    документ Халык педагогикасы һәм экологик тәрбия Гарданова Зимфира Музафаровна 31 Дек 2015
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балалар белән эшләгәндә татар халык уеннарын куллану Закирова Зульфия Расимовна 30 Мар 2015
    документ “Күңелле уеннар һәм белем иленә сәяхәт” дигән темага шөгыль конспекты (мәктәпкәчә яшьтәге балалар төркеме). Колпакова Татьяна Поликарповна 31 Мар 2015
    документ Консультация для родителей "Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның танып белү активлыгын ничек үстерергә? Закирова Лейсан Фоатовна 31 Мар 2015
    документ Тема: “Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның сәламәтлекләрен саклау һәм ныгыту. Ахмадуллина Фарида Фаритовна 31 Мар 2015
    разное Перспектив план"Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны фольклор әсәрләре белән таныштыру" ГИЛЬМАНОВА МУСЛИМА МАЛИКОВНА 14 Сен 2015
    документ Статья на тему: "Мәктәпкәчә яшьтәге балаларны әхлакле итеп тәрбияләү" Ахмеджанова Флера Хатиповна 20 Окт 2015
    документ Чыгыш: "Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның сөйләм телен үстерү" Гильмутдинова Илсояр Тафкиловна 18 Фев 2016
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның ата-аналарына сөйләм әлифбасы Нуртдинова Фанира Гатуфовна 16 Фев 2016
    документ Мәктәпкәчә яшьтәге балаларның логик фикерләү сәләтен үстерүдә математик уеннар куллану. Хабибуллина Зульфия Рафгатовна 18 Янв 2016
    документ Баларга тәрбия бирү. Даутова Кадрия Нургаяновна 20 Мар 2015
    документ Балага белем һәм тәрбия бирү Гараева Флюса Сабитовна 6 Дек 2015
    документ Доклад по татарской литературе "Татар халык авыз иҗаты әсәрләренә таянып балаларга әхлак тәрбиясе бирү" Шаймарданова Ландыш Атласовна 20 Мар 2015
    документ Милли йолалар аша балаларга әхлак тәрбияясе бирү Конспект занятия Ел фасылларына сэяхэт Герасимова Рамиля Фаиловна 23 Авг 2015