«Без инде хэзер зурлар, Мэктэпкэ илтэ юллар» (Нас ведет дорога в школу)
Без инде хэзер зурлар,
Мэктэпкэ илтэ юллар
( Нас ведет дорога в школу)
Залнын каршы як стенасы мактэп тормы чагылдырган сурэтлэр Ьэм экият геройн ын рэсемнаре белэн бизэлэ. елле кей янгырый, балалар залга керэ- икергэлэп кул чабалар haM:
Хуш, бакчам, хуш, рахмат сипа. Без ка барабыз, — дилер.
1 нче бала.
Килеп ж,итте бакчам белэн Саубуллашыр кеннэр дэ,
Озакламый барыбыз да Без китзрбез мэктэпкэ.
2 нче бала.
Вик моцсу булса да,
Ярамый боегырга.
Буген бит бездэ бэйрэм,
Уйныйк без эйлэн-бэйлэн.
'з биибез» дигэн жыр (Р. Гатауллин кве,
сузлэре) башкарыла.
3 нче бала.
Балалар бакчасында без Дуслар булып яшэдек,
Бик куп нэрсэлэр белдек,
Бик куп жырлар ейрэндек.
Инде менэ усеп )*иттек,
Сау бул, бакчам, диябез. Китап-дэфтэрлэр алып,
Без мэктэпкэ китэбез.
Тэрбияче.
— Илназ, син кайсы мэктэпкэ барасьщ, Кайда белем аласьщ?
— Мин Урмай мектебене,
Шунда белем аламын.
— Э син, Лэйлэ, кая барасьщ,
Кайда белем аласьщ?
— Э мин де шул мэктэпкэ барамын, Шунда белем аламын?
Аньщ белэн бергэлэп Без мэктэпкэ йэрербез,
Без укырга ейрэнербез,
Куп нэрсэлэр белербез.
Без инде хэзер зурлар» дигэн ж,ыр (А. Банин кве, 3. Нури сузлэре) башкарыла. Ба- р урындыкларга утыралар. алныц бер почмагына куелган естэлдэ зур,
матур китап ята. Бер бала китап янына кила:
— Дуслар, карагыз эле, нинди матур, зур китап ята. Алмаз, минем бу матур китапны то- тып карыйсым килэ. (Китапка кулын тидерэ, музыка уйный, металлофон тавышы ишетелэ.)
Белэсезме, дусларым,
Бу бит тылсымлы китап,
Ул безгэ белем бирэ,
Аньщ Ьэрбер сузе хак.
«Китап» дигэн ж,ыр (3. Хэбибуллин кве, Ж,. Тэрж,еманов сузлэре) башкарыла. Икен- че бала китап янына чыга:
— Эйдэгез китапнын 1 нче битен ачып ка- рыйк (ача). Монда каз канаты ясалган. Э белэсезме, дуслар, каз канатлары белэн биеп йергэннэр, без дэ бит ул биюне ейрэндек. (Кунакларга борыла):
Э хэзер инде менэ без Мэктэплэргэ китэбез,
Бу биюне сезгэ дэ Без курсэтеп утэбез.
(Каз канатлары белэн бию башкарыла. Динары кулына буяу, пумала тоткан Рэссам керэ.)
Рэссам. Исэнмесез, балалар, исэнмесез!
Балалар. Исэнмесез, Рэссам абый.
Рэссам. Балалар, ялгышмасам, буген сездэ бакча белэн хушлашу бэйрэме. Шулаймы?
— Эйе, Рэссам абый.
— Эй, балалар, мин бит сезне иртэдэн бир- ле эзлим. Мин сезгэ бик матур китап ж,ибэргэн идем,алдыгызмы?
— Эйе, Рэссам абый, алдык, бик зур рэхмэт. Ул тылсымлы китап икэн бит.
— Эйе, балалар, ул гади китап тугел, ул тылсымлы китап. Сезнен белэн очрашыр алдын- нан мин бик озак эзлэндем, булэклэр эзер- лэдем. Онытып торам бит эле. Сезгэ килгэндэ кечкенэлэр белэн дэ очрашкан идем, алар да сезнец бэйрэмгэ килергэ ж,ыеналар. Китапнын 2 нче битен ачып карагыз эле.
(Бер бала китапнын 2 нче битен ача, анда — будильник рэсеме.)
Кулларына будильник рэсеме тотып, кеч- кенэ балалар керэ. Алар «Сэгать» дигэн ж,ыр- ны (Ф. Эхмэтов кее, М. Ж,элил сузлэре) баш- кара.
Бездэн булэк итеп,
Бу сэгатьне алыгыз,
Ьэр кен иртэн соцламыйча,
Сез мэктэпкэ барыгыз.
(Зур балалар, рэхмэт эйтеп, будильникны алып сеяп куялар.)
Бер бала, кэгазьдэн ясалган конфетлар салынган кэрж,ин тотып, уртага чыга:
Рэхмэт сезгэ, нэни дуслар, hap сузегез ягымлы,
Без сезгэ калдырабыз Шундый тэмле конфетны.
(Кечкенэлэр конфетлар белэн бию башка- рал ар.)
Рэссам. Рэхмэт, нэнилэрем, бик матур би- едегез. Ягез эле, балалар, тагын кемнэр ки- лергэ ашыгалар икэн сезнец янга? Монын ечен китап битен ачыйк. (Китапта — Шурэле рэсеме. Укереп елап, Шурэле керэ. Аныц яны- на кызлар йегереп килэлэр, Шурэлене сый- пыйлар.)
«Шурэле» дигэн ж,ыр (Э. Хэкимова кее, Зиннур Хеснияр сузлэре) башкарыла.
Эй, Шурэле, син килгэнсен,
Кукел ачарга безгэ,
Бэйрэмнец ямен бетереп,
Болай елыйсыц нигэ?
Шурэле (еламсырап). Минем да бит сез- нен белэн мэктэпкэ барасым килэ.
Бала. Ничек инде, Шурэле, без сине мэктэпкэ алабыз, ди. Син бит алфавитны да белмисен-
Шурэле. Э нэрсэ сок ул алфавит, аны нэрсэ белэн ашыйлар?
Бала. Юк, Шурэле, аны ашамыйлар. Менэ тынлап кара эле.
«Алфавит» дигэн ж,ыр (Р. Зарипов кее, К. Нэж,ми сузлэре) башкарыла.
Шурэле. Э, э, э, менэ хэзер белдем, бу бит хэрефлэр: а, б, в, г, д,... Шулаймы? (Елмаеп.) 0 хэзер инде мине мэктэпкэ аласызмы?
Рэссам. Тукта эле, Шурэле, ашыкма. Ин элек, балалар, Шурэленен ничэ хэреф бел- гэнен тикшерик.
(«Алфавит» дигэн уен оештырыла.)
Рэссам.
Булдырдьщ син, Шурэле,
Куп хэрефлэр ейрэндец,
Куп хэрефлэр ейрэнгэч,
Эш бетте, дип, уйладьщ.
Эй, Шурэле, дускаем,
Алда эшец куп эле.
Шул ейрэнгэн хэрефлэрдэн Суз язасыц бар эле.«Суз яз» дигэн уен-аттракцион оештырыла. Шурэле балалар белэн ярыша. Уеннан сон,:
— Ура! Ура! Мин дэ бит сузлэр язарга ейрэндем. (Елмаеп.) Инде хэзер аласызмы мине мэктэпкэ?
Бала. Тукта эле, Шурэле, тукта, без бит бак- чада укырга гына тугел, биергэ, ж,ырларга да ейрэндек.
Рэссам. 0йе, эйе, безнен балалар бары- сын да булдыралар, алар бик куп булэклэр эзерлэделэр. Ойдэгез, карыйк эле булэк- лэрен.
Малай.
Без кызларга чэчэклэр Булэк итэбез хэзер.
Матур чэчэклэребез Куптэн инде эзер.
Кыз.
Э без яулыклар Эзерлэдек булэккэ.
Шатлык биреп торсын ул Янып торган йерэккэ.
Чэчэклэр, яулыклар белэн бию.
Шурэле. Ай-яй матур биеделэр. Минем дэ алар белэн алар кебек биисем килэ. Рэссам абый, мин балаларнын мэктэпкэ сумкалар белэн барганын кургэн идем, э сезнекелэр- нен сумкалары бармы сон? Балалар, телисез- ме, мин сезгэ сумкалар булэк итэм.
Балалар. Телибез.
Шурэле курай чыгара Ьэм:
— ёй, курай, курай,
Уйнап ж,ибэр шулай, — ди.
Балалар уен коралларында «Татар халы к кейлэренэ» тезмэ уйныйлар. Шул чакта бул- мэгэ «сандык» керэ. Балалар сандыкны эйлэн- дереп алалар, Шурэле аннан сумкалар чыгара Иэм аларны балаларга елэшэ.
Сумкалар белэн бию башкарыла.
Рэссам. Бик матур биедегез. Балалар, эле без Шурэленен математикадан белемен тик- шермэдек. Шурэле, кил эле монда, менэ балалар белэн естэл янына утыр да геометрик фигуралар сызып кара.
(Шурэле тырыша-тырыша терле геометрик фигуралар сыза. Рэссам балаларны, Шурэлене мактый.)
Шурэле. Менэ курдегезме инде минем нэрсэлэр белгэнне!? Хэзер аласызмы инде мине мэктэпкэ? Анда бит тагын да куп нэрсэ- лэргэ ейрэтэлэр икэн.
«вйрэтэлэр мэктэплэрдэ» дигэн ж,ыр (В. Шаинский кее, Р. Гыйлемханов тэрж,емэ- се) башкарыла.
Рэссам. Балалар, карагыз эле, безнен Шурэле бигрэк усеп, матурланып китте. Ана да безнен белэн бик кунелле. 0 хэзер Шурэлене, тугэрэккэ алып, бер биетеп алыйк.
«Шурэле» ж,ыры (Кирам Сатиев кее, Нэж,ибэ Сафина сузлэре) яцгырый.
Рэссам. Балалар, без, Шурэленен кунелен куреп йереп, китапнын битен дэ ачарга оныт- канбыз. (Китапнын битен ачалар, анда курчак рэсеме ясалган.)
4 нче бала.
Э курчаклар, эйтерсец лэ,
Бездэн башка ямь тапмый,
Утырганнар да почмакка Моцланып безне тыцлый.
5 нче бала.
Мочаймагыз, курчакларым,
Моцаймагыз, дусларым,
Эйдэ соц бер биеп алыйк,
Хушлашсак та дус калыйк.
Шурэле. Сез бик матур ж,ырлыйсыз, бии- сез икэн. Балалар, сез мине тикшереп бетер- дегез, э хэзер мин сезне тикшереп карыйм. Ягез эле минем сорауларыма ж,авап бирегез:
1. «Кэж,э белэн сарык» экиятен кем язган?
2. Татар язучыларыннан кемнэрне белэ- сез?
3. Татар композиторларынын исем, фами- лиясен эйтегез.
4. Яздан сон елнын кайсы фасылы килэ?
Шурэле балаларны мактый. Балалар уз
урыннарына басалар.
6 нчы бала.
Житте хушлашу сагате,
Хуш, кунелле бакчабыз.
Ьэм мондагы бик кадерле Барлык апаларыбыз.
7 нче бала.
Туган йортта син кадерле,
Син якын кучеллэргэ,
Ничек кенэ хушлашасы,
Китэсе килми бер дэ.
8 нче бала.
Тик нишлисец яшец тулгач,
Тормыш бит шулай куша.
Бала чакныц бер баскычы Мэктэп белэн тоташа.
9 нчы бала.
Сине, сеекле бакчабызны,
Беркайчан да онытмабыз,
Э шулай да, якын дуслар,
Без буген хушлашабыз.
«Хушлашабыз бакча белэн» дигэн ж,ыр (Р. Мицнуллин шигыре, А. Имаев кве) башка- рыла.
10 нчы бала.
Менэ тэмам кичэбез дэ,
Моцсу бит ул хушлашу,
Вальс биик эле дуслар,
Вальс — ул саубуллашу.
С. Сэйдэшевнен «Вальс»ы яцгырый. Бала- лар урыннарына утыралар.
Рэссам. Менэ, балалар, мин сезга тылсым- лы китабымныц соцгы битен ачам. Бэйрэме- безнен сонгы, моцсу минутлары килеп ж,итте, мина да сезнен белэн саубуллашырга вакыт. Мин сезгэ хэерле юл, укуыгызда зур уныш- лар телэп калам. Сина да, Шурэле, укуында унышлар телим.
Сау булыгыз! (Рэссам чыгып китэ.) Балалар хушлашалар да сумкаларын киеп басалар. Бакчада эшлэучелэргэ рэхмэтлэрен белдерэлэр.
1 нче бала.
Хэерле юл телилэр Тэрбияче апалар.
Олы юлга озаталар,
Уцыш телэп кала.яар.
2 нче бала, встэлебез Иэрвакытта Тэмле аштан тулы иде.
Рэхмэт уцган апаларга,
Тамагыбыз тук иде.
3 нче бала.
Уколлар кадасагыз да,
Сез безгэ шундый якын,
Вера апабызны зурлыйбыз,
Рэхмэт эйтэбез тагын.
4 нче бала.
Рэхмэт сица, тэрбияче апам,
Ничэ еллар безне устерден,
Бар кэчекне кызганмыйча,
Купме гомеренне уздырдыц.
5 нче бала.
Кошлар язын кайта, без китэбез, Хушлашабыз буген моцаеп,
Еллар уткэч, тагын бер килербез,
Якын бакчабызны искэ альт.
Музыка янгырый. Шурэле, балаларны ияр- теп, залдан чыгып китэ. Кичэ шунын белэн тэмамлана.
Автор: Валиахметова Сирена Зинетулловна