Проект "Кошлар - безнең дусларыбыз!"
"Кошлар - безнең дусларыбыз!" шигъри- музыкаль кичәСафина Гөлия Рәшит кызы Ашытбаш балалар бакчасы тәрбиячесе
"Исәнмесез кошкайлар", - дигән темага шигырь кичәсе
Зал бәйрәмчә бизәлә. Зур паннодагы безнең якларда кышлаучы һәм күчмә кошларның рәсемнәре куелган. Икенче як стенасы яз, кошлар темасына ясалган балалар рәсемнәреннән күргәзмә оештырылган.
Р.Яхинның “Яз” турындагы музыкасы яңгырый. Залга балалар керәләр.
Кар сулары ага гөрләшеп, Айназ
Дулкын-дулкын белән серләшеп,
Ярларына сыймый ташкындай,
Кар сулары ага гөрләшеп.
Ак күбекләр суда бөтерелә, Азалия
Вак дулкыннар уйный, сикерә,
Кыш бабайның соңгы карларын
Алып китеп зәңгәр диңгезгә,
Ак күбекләр җирдә бөтерелә.
Кышның салкын бураннары үтә, Рүзәл
Менә кабат җиргә язлар килә.
Таллар бөре ача, кояш көлә
Язгы кошлар җиргә тавыш бирә,
Көннәр аяз, күктә алсу Нәргизә
Нур сибеп,кояш көлә.
Җиргә тама көмеш тамчы-
Сагынып көткән яз килә.
Әйтегезче: кайсы вакыт
Яздагыдан ямьлерәк?
Кыш айларын да яратам,
Әмма яз күңеллерәк.
Көннәр җылы, күктә алсу
Нур сибеп кояш көлә,-
Җәйге шатлык, көзге бәхет
Яз белән бергә килә.
Җыр “Кил син язым”
Язлар булып җиргә шатлык килә,
Яз уяна һәрбер күңелдә.
Күзен ача агач бөреләре,
Чәчәкләргә авылым күмелә.
Шатлыгыннан бүген бар да көлә,
Көлү тавышы һәрбер инештә.
Карлар түгел, җирнең җаны эри,
Язлар аңа шулай килешә.
Кайгыларны салыйк гөрләвеккә,
Тургай итеп чөйик яз-шатлыкны.
Яз хәбәрен ишетеп, барча кошлар
Безнең якка таба ашыкты.
Яз килә! Яз килә!
Сыерчыклар килә.
Гөрләшеп сайрашып,
Җырчы кошлар килә,
Бик күңелле тышта.
Кар эри, боз китә.
(Кошлар тавышы грамъязмада бирелә)
Ачылды ак калын юрган,
Исте апрель җилләре.
Кошлар кайта: сагындырган
Туган - үскән җирләре,
Көннәрен юлда үткәреп
Куанышып очалар,
Канатларын күтәреп
Яз китерә ич алар
Һаваларда шат тавышлар ишетелә
Язны котлап төркем-төркем кошлар килә!
Аларны без якын итеп каршыларга
Шатлык белән җырлап чыктык урамнарга
Кайткан алар сагынып сөеп авылыбызны,
Корткычлардан чистартырлар агачларны...
Без оялар ясап куйдык сезгә кошлар.
Рәхим итеп урнашыгыз, якын дуслар!
“Кошлар” очып керәләр. Балалар һәм “кошлар” бергә “Яз килә” җырын җырлыйлар Җ. Фәйзи, Ф. Кәрим сүзләре.
(Карга тавышы куела)
Кара карга: Килдек, килдек очып ерак җирдән,
Курыкмыйча ачы, салкын җилдән
Яз хәбәрен сезгә китердек без,
Гафу дуслар, озак көттердек без,
Хәзер менә оя ясап, тизрәк
Бала - чага үрчетергә кирәк.
Чү! Туктагыз, тыныгыз.
Бу бит таныш моңыбыз
Кем ул анда сызгыра?
Өздерепме, өздерә,
Ерак түгел, якында
Әнә теге тирәктә,
Бу бит таныш сыерчык,
Сыерчыгым, очып чык?
Җылы яклардан
Сыерчык килде.
Мин куйган яңа
Ояга керде,
Бик тә җентекләп,
Тикшереп йөрде.
И туган илне
Сагындым, диде,
Аннан сайрады,
Үзе чыгарган
“Сагыну” дигән
Яңа бер көйне...
(Сыерчык тавышы куела)
“4кош” очып чыга. Сыерчык:
Ерак - ераклардан канат кагып,
Диңгезләрне кичеп, арып - талып,
Ә, үзегез ничек кышладыгыз?
Салкын булмадымы кышларыгыз?
Песнәк.
Бик ямансу булды кышлар,
Сездән башка, якын дуслар
Әмма без дә тик ятмадык
Урманнарны, бакчаларны
Корткычлардан сакладык.
Буранлы кышта
Нинди илләргә
Очасың, песнәк,
Салкын җилләрдә?
Туңа бит синең аякларың да,
Тала бит синең
Канатларың да.
Кунма син, песнәк, агач башына,
Мин бодай чәчтем
Тәрәз каршына.
Кызылтүш.
Безнең дуслар - балалар,
Безне кунак иттеләр.
Җимлек ясап элделәр,
Тәмле җимнәр сиптеләр.
(Кошлар җыры җырлана.)
Яңа “кошлар” очып керәләр һәм бергә: “Әйтегезче балалар,беләсезме сез, безне?
Тургай.
Кырлар өстеннән очам
Күлдән иелеп су эчәм.
Сайравым белән - җырларга,
Шигырь юлына күчәм.
(Тургай тавышы магнитофон язмасында ишетелә.)
Чебенче.
Чебен, черки ашыйм мин,
Чисталыкны яклыйм мин
Кешеләрне бизгәк дигән
Авырудан саклыйм мин.
(Чебенче тавышы тыңлана.)
Сандугач.
Төскә-биткә бәхәссез,
Гап-гади кош мин үзем.
Тавышымны тыңлап кара
Кемлегемне белерсез.
(Сандугач тавышы тыңлана)
К
Автор: Сафина Гульия Рашидовна