Открытый урок по теме "Антонимы"

Максат: 1) Телдәге капма-каршы мәгънәдәге сузләр һәм аларның кулланышы турында мәгълумат;

2) Эзлекле фикер йөрту һәм иҗади сәләтне үстерү;

3) Халык авыз иҗаты аша әхлак тәрбияләу, тел байлыгын баету.

Җиһазлау: Карточкалар, слайдлар

Дәрес тибы: Яңа материалны аңлату дәресе.

Дәрес барышы.

I. Оештыру өлеше.

1) укучыларны барлау;

2) уңай психологик халәт тудыру;

3) укучыларның дәрескә әзерлекләрен тикшерү.

II. Актуальләштерү.

- Хәерле көн,укучылар,исәнмесез!Дәресебезне башлыйбыз. Сез дәрескә әзерме? Кәефләрегез ничек? Карагыз әле, бүген искиткеч матур көн. Көннең матурлыгына сокланып, елларның иминлегенә ышанып, бер-беребезгә карап елмайыйк та, дәресне башлыйк. Бүген дәресебездә кунаклар катнаша, сез алардан читенсенмәгез, алар сезнең белән танышырга дип килгән, кунакларыбыз сезгә бары уңышлар гына тели.

Әйдәгез үзегез белән таныштырып китегез.(укучылар үзләре турында сөйлиләр.)

III. Үткән дәресне кабатлау. Укучылар,без сезнең белән үткән дәрестә “Кабартма” әкиятен укыган идек.Әйдәгез бу әкиятнең эчтәлеген искә төшерик.

Укучылар ,сезнең алдыгызда шигырь юллары ята.Мин аны хәзер сезгә укыйм, ә сез төшеп калган хәрефләрне куегыз һәм шигырьне аңларга тырышыгыз. Әгәр бу эшне дөрес итеп эшләсәк, без кабартманы куяннан коткарырбыз.

Елмай әле, син елмайсаң,

Яратыр олы - кече.

Дөньяда иң матур кеше-

Елмайган, көлгән кеше.

Экранга карап эшегезне тикшерегез. Дөрес булдымы икән? Кемнең эше бер хатасыз булды? Ә кемдә 1яки 2 хата? Кемдә күбрәк? Хаталарны төзәтегез.

Шигырьне узаллы укып чыгыгыз һәм шигырьне аңларга тырышыгыз.Кайсы сүзләр аңлашылмый?(елмай-улыбнись, олы-кече -и стар и млад)

Бу шигырь нәрсә турында? (Елмаю турында-про улыбку)

Кем шигырьне матур итеп укып күрсәтә?

Елмайган, көлгән сүзләре ничек тәрҗемә ителә?Болар нинди сүзләр? Әйе,синонимнар.

Нинди сүзләр синоним дип атала? (Мәгнәләре охшаш сүзләр синоним дип атала) Мисаллар китерегез.

Ә олы –кече дигән сүзләр синоним була аламы? Юк. Ни өчен? Чөнки аларның мәгънәсе капма-каршы.

А по русскому языку вы знакомы с такими словами? Как они называются? (Антонимнар дип атала)Бүген без дәрестә нәрсә турында сөйләшәчәкбез?

IV Яңа теманы аңлату

Безнең бүгенге тема Антонимнар.

Вспомним русский язык.Что такое антонимы? (Противоположные по смыслу слова)

Приведите примеры.

Раз вы уже знаете об антонимах,что же нам остается делать на уроке татарского языка? Что мы должны узнать?

Әйе,безгә сезнең белән

-антонимга татарча билгеләмә бирергә

-антоним булган сүзләрне истә калдырырга

-җөмләдә куллана белергә өйрәнергә кирәк .

Давайте сначало попробуем сформулировать определение антонимов на татарском языке. Кто знает как переводится слово противоположное ?

слайд

противоположные по смыслу – капма-каршы мәгънәле

Нинди сүзләр антоним дип атала?

Дөрес әйттек микән,әйдәгез китапларны ачып тикшереп карыйк.(китаптан кагыйдәне уку)

Слайд Кабартма әкияте.Кабартманы бүредән коткарыр өчен безгә күп итеп антоним булган сүзләрне истә кадырырга кирәк.

Тагын нинди сүзләр бар икән, әйдәгез экранга карап антоним булган сүзләрне укыйк һәм тәрҗемә итик. Сез бу сүзләрне истә калдырырга тырышыгыз.

Слайд

Туп белән уен уйнау. “Мин -сиңа ,син- миңа” (Укытучы сүзләр әйтә,укучылар антоним сүзләр уйлап әйтәләр.

Физминутка

V.Теманы ныгыту.

Слайд кабартма Дәресне дәвам итик. Кабартмабыз кая тәгәрәде икән?

Как вы думаете для чего в этой нам нужны антонимы? (сопоставлять одни предметы с другими обогатить словарный запас, чтобы сделать нашу речь красивой ) Антонимнар күбрәк мәкальләрдә,табышмакларда кулланыла. Хәзер әйдәгез мәкальләрне карап китик.

Тәмле тел яз кебек , ... тел көз кебек.

Тырышлык бәхет китерер, ... хурлык китерер.

Аз сөйлә , ... эшлә.

Мәкальләрне дәфтәрләргә язып куегыз антонимнарның астына сызыгыз.

Төркемдә эшләү

1нче төркем төрле сүзләр арасыннан антонимнарны сайлап ала.

көн-төн

матур-гүзәл

тәмле-тәмсез

Ватан –Туган ил

матур-ямьсез

салкын-җылы

азык-ашамлык

ак-кара

2нче төркем антонимнарның парын таба.

матур кара

елый караңгы

җиңел ямьсез

ак көлә

озын авыр

якты кыска

3нче төркем җөмләләр белән эш.

Китапның 34 нче битендәге 72 нче күнегүне карагыз.Табышмакларның җавапларын табыгыз.

VI. Рефлексия.

Без бүген нәрсә турында сөйләштек?

-антонимга татарча билгеләмә бирергә

-антоним булган сүзләрне истә калдырырга

-җөмләдә куллана белергә

На слайде Продолжите предложение

Я узнал(а) .....

Я умею подбирать ....

Я умею находить ....

Мне было трудно ...

VII. Өй эше.

стр.33,упр.70 переписать антонимы

сильным составить 3 предложения с антонимами