Г. Кутуйның “Тапшырылмаган хатлар” повесте буенча 8 сыйныфта татар әдәбияты дәресе.

I. Заман үзгәргән саен уку-укыту системасы да зур үзгәрешләр кичерә. Мә­гариф системасына Федераль дәүләт белем стандартлары яңа таләпләр куй­ды. Бу үзгәрешләр үз чиратында мәк­тәпләрдә укытылган барлык фәннәргә дә кагылды, укыту программаларының, дәреслекләрнең эчтәлеге үзгәрде.

Федераль дәүләт белем бирү стан­дартлары нигезендә системалы-гамәли юнәлеш (системно-деятельностный под­ход) ята һәм укыту эшчәнлеген дөрес оештыру күз уңаенда тотыла. Бу, үз чи­ратында, түбәндәгеләрне үз эченә ала:

• яңа иҗтимагый тормыш таләпләренә җавап бирерлек яшь буын тәрбияләү;

• шәхеснең универсаль уку кү­некмәләре аша дөньяны танып белүе, билгеле компетенцияләргә ия булуы һәм белем бирүнең нәтиҗәгә юнәлтелүе (укытучының ничек, нинди юллар белән эшләве түгел, ә нәтиҗә мөһим);

• эшчәнлек төрләрен, аралашу фор­маларын укучыларның шәхси һәм яшь үзенчәлекләреннән чыгып сайлау, алар­ның шәхес буларак үсешен тәэмин итү;

• белем бирүнең һәр баскычында дәвамчанлык принцибының саклануы (балалар бакчасы, башлангыч, төп һәм урта мәктәп);

• эшләрне оештыруда төрле форма­лар тәкъдим итү, мөстәкыйль эшчәнлек­не игътибар үзәгенә алу;

• универсаль эш ысулларына өйрәтү;

• укучының теоретик белемен генә тү­гел, ә танып-белү, гамәли мәсьәләләрне уңышлы чишүен бәяләү.

Федераль дәүләт белем бирү стан­дартлары таләбе укытучыга дәресләрен оештыруда комплекслы караш булды­рырга ярдәм итә, ижади эзләнүләргә юл ача, укучыны шәхес буларак үстерергә, укытуны тормышка якынайтырга булыша.

II.Традицион укыту системасыннан аер­малы буларак, коммуникатив технологияләр нигезендә (федераль дәүләт белем бирү стан­дартларына нигезләнеп ) ясалган Г. Кутуйның “Тапшырылмаган хатлар” повесте буенча 8 сыйныфта татар әдәбияты дәресенең төп үзенчәлекләре түбәндәгеләр:

Төп максат – укучы шәхесенең ин­теллектуаль, рухи, физик үсеше, аның кызыксынуын формалаштыру.

Дәрес эчтәлеге – теманың тормыш белән бәйлелеге, дөньяны танып-белүгә әһәмиятле булуы.

Белем бирүгә этәргеч көчләр – ижат итү, үз үсешеңне күрү, белемне арттырырга омтылу, үз-үзеңә ышаныч, гамь уянуы.

Эш ысуллары – бергәләп эзләнү, төркемләп эшләү, әңгәмә, укытучы һәм укучы ара­сында эшлекле мөнәсәбәт.

Дәресне оештыру – сорауларга җавап эзләү, тормыш белән бәйле иҗади кү­негүләр эшләү, төркемле эш оештыру.

Укытучы – ярдәмче, дус, киңәшче, юнәлеш бирүче. Аның төп бурычы – укучы­ларны уку мәсьәләләрен хәл итү процессы­на дөрес җәлеп итү, кызыксындыра белү.

Төп нәтиҗә – укучының белемен яңа ситуациядә мөстәкыйль куллануы, хата­ларын күрүе, үз-үзен бәяли белүе.

Дәрес планы технологик карта формасында ясалган.

III. Дәреснең якынча структурасы:

- теоре­тик материал өйрәнү буенча һәм тәр­бияви, үстерүче максатлардан чыгып лексик тема алына: “Гаилә – гомер чишмәсе” , ““Тапшырылмаган хатлар” әсәрендә образлар системасы аша гаилә проблемасы куелышы”. Ике тема бирү үзен аклаячак;

- дәрескә максат һәм бурычлар кую: өйрәтү, тәрбияви, үстерү;

- эшне оештыру: җиһазлау, эш формалары, УУГ, көтелгән нәтиҗә;

Дәрес барышы:

- оештыру моменты (эшчәнлеккә әзерлек);

- кызыксындыру;

- өй эшен тикшерү;

- дәрес темасын ачу;

- актуальләштерү;

- үзләштерелергә тиешле материал;

- ныгыту;

- йомгаклау;

- рефлексия (дәрес нәтиҗәсе);

- өй эше бирү.