Ачык дәрес. Ел фасыллары белән куян кунакта!

Максат: Ел фасыллары турында белемнәрне ныгыту, табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү,матурлыкны күрә һәм тоя белергә өйрәтү,балаларның бәйләнешле сөйләм телен үстерү, 10 һәм 5 эчендә санау, геометрик фигураларны танып белү, иҗади фикерләүләрен үстерү, санау шөгыленә карата кызыксыну уяту, балаларның дөньяга карата күзаллаула-рын киңәйтү, геометрик фигуралардан аппликация төзергә өйрәтү, чиста, пөхтә эшләргә күнектерү.

ДӘРЕС БАРЫШЫ:

Тәрбияче: Нинди рәхәт урман аланында! Карагыз, әле карагыз! Анда агач артында

Куян дускайның колагы күренә бугай.

Әй куянкай, матуркай.

Кил бирегә, йомшаккай!

Курыкма син, калтырама

Без балалар, оялма!

Куян: Куркам, куркам, балалардан.Кичә генә бер шук малай, борды минем колагымнан.

( КАЛТЫРЫЙ )

Тәрбияче: Кил куян дус, безнең балалар бик акыллы, алар сиңа тимәсләр.

Ягез, әле куян дуска шигырь сөйләп курсәтик.

“ Бакчабыз.”

Һәр көн безне каршы ала Бакчабызның каеннары

Күңелле бакчабыз Безне бик иркәли

Хәерле иртә-дип сайрый Без тыңлыйбыз ә апабыз

Кошлар агачта Әкият сөйли

Бакчабыз, бакчабыз! Аллы гөлле чәчәкләре

Сине бик яратабыз, Хуш ис тарата

Һәр көн килеп бакчабызда Күбәләкләр канат җилпеп

Күңел ачабыз. Безне озата.

Тәрбияче: Хәзер инде безнең балалар ягымлы сүзләр белән эндәшерләр.

Балалар: Хәеле иртә! Тыныч йокы! Зур рәхмәт!

Хәерле көн! Зинһар өчен! Исән бул!

Хәерле кич! Сәламәт бул! Ашыгыз тәмле булсын!

Хушыгыз, сау булыгыз!

Куян: Ай-яй нинди акыллы зур балалар,ничек итеп ягымлы сүзләр беләләр. (сөенә)

Тәрбияче: Балалар, кайсыгыз белә икән быел безнең нинди ел дип игълан ителде.?

Балалар: 2011ел- Куян елы, Тукай елы дип атала.

Куян : Минем ел икәнен дә беләләр, бигрәк акыллы зур үскән балалар!

Тәрбияче: Балалар., куян нинди була ул, ( кышка нишли, ничек итеп үзгәрә )

Балалар: Йомшак, куркак.

Ул соры тунын салып, ак тунын кия кышка.

Куян: Дөрес, дөрес. (куана, сикерә )

Ә мин бик күп табышмаклар беләм сезгә дә алып килдем, яле сынап карыйм үзегезне .

Берсе яшел келәм тукый, Берсе ак мамыгын түши,

Берсе сарыга мана. Ә берсе җыеп ала.

Балалар: Ел фасыллары.

Куян: Белдегез бит, менә мин сезне елфасыллары илендә сыныйм да инде.

Кырлар буш кала, Һәр көн диярлек

Яңгырлар ява, Елап яшь коела,

Җир дымлана- Килгән кошларны

Бу кайчак була. Көньякка куа, бу кайчак?

Балалар: Көз ае.

Тәрбияче: Безнең балалар көз фасылы турында сөйли беләләр.

Балалар: Яфраклар саргая, коела. Җиләк җимешләрне җыеп алалар.

Көннәр салкыная, яңгырлы. Кошлар җылы якка китә.

Куян: Кырга ак кардан Җир язга чаклы

Юрган ябынган Йокыга талган.

Балалар: Кыш ае.

Тәрбияче: Балалар, кайсыгыз әйтер икән кыш көне көннәр нинди була.?

Балалар: Җир өстенә ап-ак мамык белән каплана,

Агачлар яфраксыз калсалар да бәс белән капланалар,

Кошларга җимлекләр эләбез.

Куян: Боз һәм кар эреде, Көннәр озая,

Сулар йөгерде төннәр кыскара

Егълап елгалар, Бу кайсы вакыт

Яшьләр түгелде. Я, өйтеп кара.

Балалар: Яз ае.

Тәрбияче: Балалар, әйдәгез хәзер куянга язны тасвирлыйк.

Балалар: Көннәр озая, төннәр кыскара, кояш җылыта, кар эри,

Гөрләвекләр ага, кошлар җылы яктан кайта.

Табигать-җанлана.

Тәрбияче: Яз айларын саныйк әле бергәләп.

Балалар: Март, апрель, май.

Тәрбияче: Куян,безнең балалар яз ае турында мәкаль,сынамышлар беләләр,әйдә таныш әле.

Балалар: Март башында тамчы тамса, җәй яхшы килер.

Яз иртә килсә , ашлык уңар.

Кара карга килгәч, җиргә төшсә, яз кыска килер, ояга төшсә, яз озын килер.

Тәрбияче: Мәкаль искә төшерик. Язгы көн ел туйдыра.

Яз сөрсәң-көз урырсың.

Язгы хезмәт-көзге хөрмәт.

Куян: Мин дусларым сезгә кошлар турында табышмаклар да алып килдем;

1.Иртә яздан килә ул, 2. Агач башында йорты,

Барлык коштан кара ул, Эчендә яши җырчы. (СЫЕРЧЫК.)

Суалчан ярата, 3. Таң атканда бер җырчы,

Аның исеме: (КАРА КАРГА) аны ничек күримче. (САНДУГАЧ.)

4.Бер кошым бар: тынмый Өе-җирдә,

Агачка оя кормый, Җыры-күктә. (ТУРГАЙ)

Куян: Җитез балалар.

Тәрбияче: Табигатьтә яз аенда кайсы язучыбыз туган көнен билгеләп үтәбез.

Балалар: Күренекле шагыйребез Г.Тукай бабай.

Тәрбияче: Карагыз әле, балалар язучыларыбыз арасында Тукай бабай адашкан, әйдәгез,

эзләп табыйк үзен. Бу рәсемнәрдә кайсы әкиятләре сүрәтләнгән.

Балалар: эзлиләр, әкиятләрнең исемнәрен әйтәләр.

Куян: Кигән киеменең бизәге

Бөтен дөньяны ямьгә бизәде.

Балалар: җәй фасылы.

Тәрбияче: Хәзер, әйдәгез, җәйне тасвирлыйк.

Балалар: Җәй көне урманда, кошлар сайрый, аллы-гөлле чәчәклә үсә, күбәләкләр оча.

Куян: Ямь яшел куе булгач, Кызарып җиләк пешә,

Һәркем ярата аны Чикләвекләр өлгерә.

Анда бик күп агачлар, Санап бетереп булмый,

Җыр суза сандугачлар Нәрсә соң, ул, кем белә.

Балалар: Урман.

Тәрбияче: Әйе, 2011 ел әле, Тукай елы гына түгел,урманнар елы да итеп игълан ителде. Шуның өчен урманнарны сакларга кирәк.Без сезнең белән “Урманда йөрү” кагыйдәләрен беләбез әйдәгез әле бергәләп искә төшерик.

Балалар: Агачларны сындырмаска Кош ояларын туздырмаска.

Чәчәкләрне өзмәскә. Кырмыска ояларын туздырмаска.

Үләннәрне таптамаска. Урманнарны чүпләмәсә, ут якмаска.

Тәрбияче: Әйдәгез ял итеп “ СОРЫ КУЯН ЮЫНА”

Хәрәкәтле уен уйнап алыйк.

Уенның кагыйдәсе: Куян хәрәкәтләрне текстка туры китереп башкарырга тиеш һәм ике аякта сикерә-сикерә генә йөрергә тиеш.

Бу уен ярдәмендә балаларның текстка ярашлы хәрәкәт башкара белүләре үстерә. Балалар ике аякта сикерергә күнегәләр.

Тәрбияче: Хәзергә туктап торыйк.

Куян: Карагыз әле, мин сезгә кызыклы тартма алып килдем , анда нәрсәләр ябыштырылган.

Балалар: геометрик фигуралар ( өчпочмак, овал, түгәрәк. )

Куян: Туктагыз әле, дусларым сабыр итегез, мин сезгә мисаллар мәсәләләр алып килдем.

Мисаллар мәсәләләр чишү.

Ак каенда 5 чыпчык Алсу бакчага керде,

Ояда 1 серчык, 5 кызыл алма күрде,

Кайсыгыз әйтер икән, 2сен өзеп алды,

Барысы ничә кошчык. ( 6 ) агачта ничә калды. ( 3 )

Җәеп куйсаң 5 була, Ике корсак

Җыеп алсаң 1 була.(йодрык) 4 почмак. ( мендәр )

Кошларның ничә канаты бар ( 2 ) Бер елда ничә ай ( 12 )

Карагыз әле монда ничә чыршы үсә. (10) кайсыгыз кирегә саный.

Ә бу карточкада ничә гөмбә үсә. (5) кирегә санагыз ....

Тәрбияче: Хәзер, без сезнең белән куян алып килгән геометрик фигуралардан КУЯННЫ ябыштырыйк. Ә син куян дускай безнең балалар эшләгәнне карап тор.

БАЛАЛАР БЕЛӘН КҮМӘК ЭШ.

Куян: карагыз әле нинди уңганнар мине дә геометрик фигуралардан ябыштырдылар.

( сөенә ) Искиткеч матур килеп чыкты.

Дәрескә йомгак.

Тәрбияче: Куян фигурасы ничә өлештән тора. Бүгенге дәрестә без нәрсәләр искә төшердек.

Балалар: Ел фасылларын, Табигатьне саклау кагыйдәләрен,

10 га кадәр санадык, кирегә,

5 эчендә , геометрик фигуралардан куян ябыштырдык.

Тәрбияче: Игътибар итегез әле, балалар, ел фасыллары бер дә буталмыйча, тәртип бозмыйча, берсе артыннан берсе килә.Ни өчен икән, сез белмисезме.?

Балалар: Алар табигать – анага буйсыналар, аны тыңлыйлар.Ә табигать үз чиратында безне җылы кояшында кызындыра, суларында йөздерә, урман болыннарында ял иттерә, җиләк-җимешләре белән безне сыйлый. Шуның өчен без дә аңа рәхмәтле булып, яхшылык эшләргә тиешбез: сулыкларны, әйләнә-тирәне чистарту, кошларга ярдәм итү, агач , чәчәк-ләр утырту.

РӘХМӘТ БАЛАЛАР. Шуның белән дәрес тәмам.

Кулланылган әдәбият.

Р.А.Борһанова , К.В.Закирова “ Балалар бакчасында тәрбия һәм белем бирү ” программасы. – Казан Хәтер нәшрияты 2000.

К.В. Закирова, Р.А. Низамов “ Көч һәм рух тамырлары ”

Казан Мәгариф 1998.

Г.З. Гарәфиева “ Сөмбеләне кем белә ” Казан Мәгариф 2003.

К.В. Закирова “ Күңел ачыйк бергәләп ” Мәгариф нәшрияты 2003.

Ф. Җ. Ибраһимова “ Табигать бизәкләре ”

Казан мәгариф нәшрияты 2002

Х.Ш.Мәхмүтов “ Ел тәүлеге 12 ай ” халык календары битләреннән.

Казан тат. кит. Нәшрияты 1991.

Ачык дәрес 2009 ноябрь.